Veertig jaar geleden behaalde ik mijn VWO-diploma. Iedereen in mijn omgeving heeft destijds zijn/haar uiterste best gedaan om mij te overtuigen te gaan studeren, maar dat was niet wat ik wilde. Ik had een roeping, ik wilde MENSEN helpen en (vanuit mijn hart) verpleegkundige worden. Als 17-jarig meisje vertrok ik uit een klein dorpje in Friesland naar het Academisch Ziekenhuis Groningen in de grote stad. Drie maanden theorie en we werden losgelaten in de praktijk (met regelmatig een stuk theorie). Daar leerden we het vak in volle omvang. Ik kwam terecht op Mannenzaal van Chirurgie, Interne Geneeskunde, Obstetrie, Kindergeneeskunde en een klasse-afdeling. Op al deze afdelingen leerde ik vanuit mijn ratio/hoofd/denken alle kennis over het menselijk lichaam, ziektebeelden en (technische) handelingen. Vanuit mijn hart luisterde ik naar de patiënt en werd daar gaandeweg ook steeds beter in. Luisteren naar de blijdschap, luisteren naar het verdriet, luisteren naar de angst, luisteren naar de wanhoop, kortom luisteren naar de patiënt die altijd MENS is en blijft. Door naar de patiënt als MENS te luisteren weet je wat hij/zij wil, waarom soms het herstel niet vordert, medicijnen niet ingenomen worden, herstel niet altijd volgens protocol verloopt. Door de tijd te nemen om te luisteren en er (binnen grenzen) ook daadwerkelijk wat mee te doen, werd er aandacht besteed aan de patiënt als MENS, daar werd niet eens over nagedacht.
Veertig jaar later kiezen jongens en meiden nog steeds vanuit hun hart het prachtige vak van verpleegkundige. Vanuit hun hart willen ze MENSEN helpen. Tegenwoordig wordt echter de opleiding vooral op school gegeven, waar buiten kennis over het menselijk lichaam, ziektebeelden en (technische) handelingen vooral aandacht is voor protocollair werken, verantwoording/rapportage, evidence based practice werken en klinisch redeneren. Met alle respect is deze kennis vooral gericht op alles wat met ratio/hoofd/denken te maken heeft. Werken vanuit het hart wordt “afgeleerd” en/of onmogelijk gemaakt omdat er gewoon geen tijd voor is.
Veertig jaar later is er meer dan ooit een tekort aan verpleegkundigen (en verzorgenden). Miljoenen euro’s worden gestopt in actieprogramma’s, wervingscampagnes en andere promotiematerialen. Miljoenen euro’s die niet naar mensen ín de zorg gaan, maar naar de mensen die áán de zorg werken. De oplossingen die tot op dit moment bedacht zijn door de beleidsbepalers en bestuurders werken niet. Het is tijd om het hart van de verpleegkundige weer ruimte te geven én ze een stem te geven.
