Vandaag heeft de Raad voor de Volksgezondheid & Samenleving (RVS), aansluitend op het ‘Kader Passende Zorg’ het verkennende essay ‘Passende zorg is inclusieve zorg’ uitgebracht.
Na de introductie volgen de hoofdstukken Aandacht voor diversiteit (tegengaan van gezondheidsverschillen, houdbaarheid van zorg, werken in de zorg), Van diversiteit naar inclusieve zorg, Kennis en bewustwording, Zoektocht naar een meer inclusieve zorg en tot slot Denkrichtingen voor inclusieve zorg. Het totale essay omvat 37 bladzijden, 105 verwijzingen (in totaal 5 blz.) met name naar de bekende organisaties/personen en de daarbij behorende denkrichtingen. Over deze laatste zin wil ik het graag even met jullie hebben.
Velen zijn het vergeten, maar van nature is de zorg inclusief. Nog niet zolang geleden kenden de huisarts en de wijkverpleegkundige (eerste lijn) hun patiënten. Wísten in grote lijnen hoe hun persoonlijke levenssituatie er uit zag, wie er eenzaam waren, wie niet konden lezen/schrijven, wie de klachten altijd overdreef en wie niet, wie wel of geen mantelzorg had. Dat scheelde ontzettend veel tijd (en geld), zorg was altijd passend, zinnig, inclusief, juist en op de goede plek. Het kind is echter met het badwater weggegooid.
In de jaren 80/90 van de vorige eeuw werd er gestart met het invoeren van protocollen en standaarden. De zorgprofessionals moesten (voortgedreven door het zorg-economisch en bestuurskundig denken) allemaal op dezelfde manier gaan werken om er zeker van te zijn dat iedereen op dezelfde manier wordt benaderd en gelijk wordt behandeld. Bovendien kon op deze wijze de zorgprofessional vergelijkbaar verantwoording afleggen en gecontroleerd worden.
Inmiddels zijn we volledig doorgeschoten in de protocollering en standaardisering, gaat de overheid/zorgverzekeraar steeds meer een vinger in de pap stoppen (lees: op de stoel van de zorgprofessional zitten) en moeten er steeds meer data worden aangeleverd om te bepalen wat het gemiddelde is bij een behandeling/ingreep. De zorg is door het zorgsysteem omgevormd tot een gemiddelde-gedreven-zorg. Eén specifieke passage uit de essay wil ik jullie niet onthouden.
Alinea blz. 17 essay:
Zorg mét aanzien des persoons
Een ander dominant, meer fundamenteel beeld in publieke dienstverlening in brede zin is dat we gewend zijn om uit te gaan van een universele benadering en gelijke behandeling. Terwijl inclusieve zorg soms juist vraagt om het ongelijk behandelen van mensen, om verschil te maken. We bedoelen hiermee dat inclusieve zorg rekening houdt met de verschillende achtergronden en kenmerken van mensen en in die zin ook persoonsgerichte zorg is. Omdat hulpvragen rond gezondheid, maar overigens ook bij bestaanszekerheid en onderwijs, bij uitstek vragen zijn waarbij iemands persoonlijke context ertoe doet. Dat is een uitdaging, aangezien van zorgprofessionals juist vaak gevraagd wordt om zorg en ondersteuning te bieden ‘zonder onderscheid des persoons’. Bovendien vraagt het bieden van zorg mét aanziens des persoons ook om kennis (over verschillen) die lang niet altijd voorhanden is. Diagnose en behandeling zijn regelmatig gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek dat geen verschil maakt tussen mensen met een verschillende context. Met andere woorden: inclusieve zorg vergt zorg ‘mét aanzien des persoons’ en dus meer kennis over de verschillen tussen mensen.
Mijn verbazing is groot dat we nu vanuit ‘de overheid’ de oproep krijgen om de zorg opnieuw inclusief te maken en zeker als ik lees hoe de RVS zich dat voorstelt: Versterken en beter benutten van kennis over de relatie tussen diversiteit en gezondheid, vergroten van bewustzijn over het belang van inclusieve zorg in de zorgpraktijk, creëer ruimte en ontwikkel sturing om ook daadwerkelijk anders te handelen.
Het enige dat nodig is, is de doorgeschoten controle drift en datahonger ten behoeve van het verkrijgen van een gemiddelde-patiënt weer in balans brengen. De voordelen daarvan zijn evident: de zorgprofessional krijgt meer tijd om weer écht zorgprofessional te zijn, krijgt weer de tijd om de patiënt als gelijkwaardig mens in al zijn verschillen te benaderen en behandelen. Dat scheelt niet alleen tijd (en dus kosten) in de zorg, maar zal zijn doorwerking hebben in alle facetten van het leven.
https://www.raadrvs.nl/documenten/publicaties/2022/10/04/passende-zorg-is-inclusieve-zorg
#zorgstilstand
