Regelmatig open ik mijn LinkedIn om door de laatste “nieuwtjes” te scrollen en als ze mijn aandacht trokken te lezen. Vanochtend trok de oproep om mee te doen aan een masterclass “Patiëntgerichte Zorg” mijn aandacht en dat was niet omdat ik er blij van werd. Voor ik ga vertellen wat mij verontwaardigd en boos maakte, wil ik duidelijk stellen dat ik niks tegen deze organisatie of tijdschrift heb, maar slechts het onderwerp gebruik om iets heel helder te maken (iedereen heeft het recht op een eigen verdienmodel).
Veertig jaar geleden behaalde ik mijn VWO-diploma. Iedereen in mijn omgeving heeft destijds zijn/haar uiterste best gedaan om mij te overtuigen te gaan studeren, maar dat was niet wat ik wilde. Ik had een roeping, ik wilde MENSEN helpen en (vanuit mijn hart) verpleegkundige worden. Als 17-jarig meisje vertrok ik uit een klein dorpje in Friesland naar het Academisch Ziekenhuis Groningen in de grote stad. Drie maanden theorie en we werden losgelaten in de praktijk (met regelmatig een stuk theorie). Daar leerden we het vak in volle omvang. Ik kwam terecht op Mannenzaal van Chirurgie, Interne Geneeskunde, Obstetrie, Kindergeneeskunde en een klasse-afdeling. Op al deze afdelingen leerde ik vanuit mijn ratio/hoofd/denken alle kennis over het menselijk lichaam, ziektebeelden en (technische) handelingen. Vanuit mijn hart luisterde ik naar de patiënt en werd daar gaandeweg ook steeds beter in. Luisteren naar de blijdschap, luisteren naar het verdriet, luisteren naar de angst, luisteren naar de wanhoop, kortom luisteren naar de patiënt die altijd MENS is en blijft. Door naar de patiënt als MENS te luisteren weet je wat hij/zij wil, waarom soms het herstel niet vordert, medicijnen niet ingenomen worden, herstel niet altijd volgens protocol verloopt. Door de tijd te nemen om te luisteren en er (binnen grenzen) ook daadwerkelijk wat mee te doen, werd er aandacht besteed aan de patiënt als MENS, daar werd niet eens over nagedacht.
Veertig jaar later kiezen jongens en meiden nog steeds vanuit hun hart het prachtige vak van verpleegkundige. Vanuit hun hart willen ze MENSEN helpen. Tegenwoordig wordt echter de opleiding vooral op school gegeven, waar buiten kennis over het menselijk lichaam, ziektebeelden en (technische) handelingen vooral aandacht is voor protocollair werken, verantwoording/rapportage, evidence based practice werken en klinisch redeneren. Met alle respect is deze kennis vooral gericht op alles wat met ratio/hoofd/denken te maken heeft. Werken vanuit het hart wordt “afgeleerd” en/of onmogelijk gemaakt omdat er gewoon geen tijd voor is.
De oproep om mee te doen aan de Masterclass Patiëntgerichte zorg schiet bij mij volledig in het verkeerde keelgat. Zeker als ik lees wat ik daar ga leren en wat me dat gaat kosten. Voor € 2400 leer ik: wat is patiëntgerichte zorg, welke veranderingen in handelen én denken zijn daarvoor nodig, is het eigenlijk wel mogelijk, hoe ik me in moet leven in “mijn” patiënt, hoe ik mijn communicatieve vaardigheden naar “mijn” patiënt kan ontwikkelen en hoe ik kan voelen van een andere aanpak met “mijn” patiënt doet.
Elke verpleegkundige die vanuit het hart gekozen heeft om MENSEN te helpen weet wat er nodig is om patiëntgericht te werken en zal dit graag met management en directie delen. Dezelfde verpleegkundigen zijn echter gedurende opleiding en werk gedwongen om dit (in meer of mindere mate) te vergeten en mee te doen in de ratrace van protocollering, standaardisering en werken vanuit het hoofd.Mijn oproep is: Bespaar de € 2400 in uw organisatie en organiseer een meeting met de verpleegkundigen op de werkvloer en luister! Luister naar de MENS achter de verpleegkundige om de MENS achter de patiënt te begrijpen. Luister zonder oordeel, ja-maar of andere verdedigingstechniek en je zult een schat aan informatie verkrijgen! Weet je niet hoe dit aan te pakken? Met als enige voorwaarde de inspanningsverplichting om ook daadwerkelijk wat met de informatie die op tafel komt te gaan doen, help ik je graag.
