Per 1-1-2020 wordt de Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (Wvggz) ingevoerd (zie bijlage VNG). Hier stel ik alleen vragen, ben op zoek naar antwoorden en hoop gemeenten wakker te schudden over de uitvoerbaarheid.
SYSTEEM
Is het systeem op tijd ontwikkeld en geïmplementeerd? Wat als dat niet het geval is? Wie mogen in dat systeem kijken/invullen? Wat moet er in? Hoe lang blijft de informatie staan? Mag het ook voor andere zaken gebruikt worden? Kan ik als gemeld persoon ook kijken? Is dit systeem een vervanging of dubbele registratie?
VERPLICHTE EN TIJDIGE OPVOLGING MELDING
Wat is het doel van dit deel? Wat moet er in de melding staan? Telefonisch, mail of persoonlijk? Wie gaat wat doen en wanneer? Ambtenaar Veiligheid, Zorg, politie of een professional Sociaal team? Alleen/ samen? Wat is tijdig? Wat is verkennend? Mag je zomaar melden zonder betrokkene te informeren? Is een nieuwe poort gewenst, welke verdwijnt? Wat is de rol van de huisarts e.a. behandelaars? Bij wie ligt de verantwoordelijkheid bij het afhandelen van dit verkennende onderzoek? Waar ligt de primaire verantwoordelijkheid (wie heeft doorzettingsmacht)? Verder schuiven met de persoon waarover gemeld wordt?
===========================================================================
Over de invoering van de Wvggz
Wat is het thema?
Per 1 januari 2020 wordt de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) ingevoerd. De Wvggz gaat de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) vervangen. De nieuwe wet biedt handvatten om meer ambulant en preventief hulp te bieden aan mensen met geestelijke problemen die niet vrijwillig in zorg gaan.
De Wvggz regelt de voorwaarden voor zorg en eventuele opname bij psychische problemen. De wet biedt meer instrumenten voor zorg op maat: verplichte zorg zo kort als mogelijk en zo lang als noodzakelijk. Uitgangspunt blijft dat iemand alleen na het oordeel van een rechter tegen zijn wil opgenomen kan worden.
Waarom is het een belangrijk thema?
De wet heeft beleidsmatig en organisatorisch gevolgen voor gemeenten. Het gaat daarbij onder andere om:
- De positie van de burgemeester. De IBS wordt straks een ‘crisismaatregel’, waar andere regels aan verbonden zijn. Ook komt er een regionaal overleg over de uitvoering van de Wvggz tussen de burgemeester, het OM en GGZ
- Gemeenten moeten verkennend onderzoek gaan doen naar aanleiding van meldingen van familie of betrokkenen over een personen. Heeft deze man of vrouw (verplichte) ggz nodig?
- Gemeenten en ketenpartners (OM, de rechtsspraak en GGZ) moeten veilig informatie uitwisselen. Het landelijk ketenbureau ontwikkelt een systeem waarop gemeenten moeten aansluiten.
Wat is de rol van gemeenten?
De wijzigingen van de Wvggz ten opzichte van de Wet Bopz hebben voor gemeenten op een paar vlakken gevolgen: iedereen krijgt de mogelijkheid om bij de gemeente een melding te doen als hij van mening is dat iemand (verplichte) psychische zorg nodig heeft. De gemeente moet die melding onderzoeken (verkennend onderzoek) en zo nodig het traject naar een ‘zorgmachtiging’ (de huidige Rechterlijke Machtiging) bij het OM in gang zetten. Ook moet de zorgverlener bij ontslag van een inwoner uit een gedwongen opname zorg dragen voor een warme overdracht aan de gemeente. De burgemeester behoudt een belangrijke rol bij een crisis, waarin hij op advies van een psychiater een (crisis)maatregel kan opleggen. Daarbij moet hij zo mogelijk de betrokkene horen.
Ten slotte verandert er veel rond de informatie-uitwisseling in de keten. Een Ketenbureau o.l.v. van de ministeries VWS en V&J ontwerpt een systeem om ervoor te zorgen dat alle partijen kunnen beschikken over voldoende informatie. Regionaal wordt van de ketenpartijen (OM, ggz en gemeente) verwacht dat ze periodiek een regionaal overleg voeren over hoe de verplichte zorg verloopt, zodat ze knelpunten kunnen adresseren.
Het Rijk heeft een implementatietraject ingericht waarin VNG, GGZ Nederland en andere ketenpartners deelnemen. Dit traject is vooral gericht op de keteninformatie en op de communicatie. Verschillende werkgroepen, zoals de werkgroep Verkennend Onderzoek (zie boven), werken de onderdelen die nodig zijn voor de implementatie uit.
Het ketenbureau (ingesteld door VWS en JenV) bereidt besluiten voor die in de Bestuurlijke Ketenraad (verder BKR) worden genomen.
Waar moet je als gemeente aan gedacht hebben?
Rol van de burgemeester
Nieuw in de wet is dat de burgemeester iemand aan wie hij een maatregel oplegt in staat moet stellen om zo mogelijk te worden gehoord. Hoe deze hoorplicht vorm gaat krijgen wordt nog nader uitgewerkt. Uitgangspunt daarbij is wel dat burgemeester niet zelf degene is die hoort; het horen zal door de burgemeester gemandateerd worden.
Opvangen en doorgeleiden van meldingen
Nieuw is dat iedereen zijn zorgen over een medeburger bij de gemeenten moet kunnen melden en dat de gemeente die melding ook moet onderzoeken en tijdig afhandelen.
Wetsartikel 5.1 luidt als volgt:
Het college van burgemeester en wethouders draagt zorg voor het in behandeling nemen van meldingen betreffende personen voor wie de noodzaak tot geestelijke gezondheidszorg zou moeten worden onderzocht, het verrichten van onderzoek naar die noodzaak, het informeren van degene die een melding heeft gedaan en het zo nodig indienen van een aanvraag voor de voorbereiding van een verzoekschrift voor een zorgmachtiging bij de officier van justitie.
Gewijzigde informatiedeling
Belangrijke partijen met wie de gemeente voor deze wet samen moet werken zijn de GGZ, het OM en de politie. Een landelijk ketenbureau brengt, samen met alle ketenpartners, de informatieproducten tussen alle partijen in kaart. Een aantal gemeenten werkt hier ook aan mee. Daarnaast is nieuw dat de zorgaanbieders op grond van de nieuwe wet moeten nagaan of voldaan is aan de essentiële voorwaarden om terug te keren in de samenleving, als iemand ontslagen wordt uit de verplichte ggz.
